Szkoła bez ocen

Proces uczenia się jest wymagający i dlatego warto wykorzystywać każdą możliwość, aby uczynić go przyjaznym i skutecznym. Jedną z dróg, która do tego prowadzi, jest ocenianie kształtujące, które polega między innymi na tym, że uczeń zamiast jedynki czy szóstki ze sprawdzianu dostaje informację co już opanował i nad czym jeszcze musi popracować. 

14 czerwca, w Szkole Podstawowej im. dr Wandy Błeńskiej w Niepruszewie odbyła się międzyszkolna konferencja upowszechniająca ocenianie kształtujące, która była podsumowaniem dwuletnich działań szkoły w tym zakresie. W spotkaniu udział wzięły Inga Wojtysiak-Opas – asystentka szkoły w ramach Centrum Edukacji Obywatelskiej, nauczyciele ze SP w Niepruszewie, Buku, Dobieżynie, Szewcach, Konarzewie i Nowogrodzie oraz przedstawicielki rodziców i urzędu Miasta i Gminy Buk.

Informacje zwrotne zamiast ocen

Joanna Christop, dyrektor SP w Niepruszewie mówiła o etapach oceniania kształtującego realizowanych w niepruszewskiej placówce.  –  Szkoła w latach 2020-2022 uczestniczyła w organizowanym przez Centrum Edukacji Obywatelskiej projekcie Całościowy Rozwój Szkoły 1,  a w 2022 roku otrzymała tytuł Szkoły Uczącej się (poziom podstawowy) – odbyła się też konferencja „Jakiej szkoły chcemy”. Następnie przystąpiliśmy do programu Całościowy Rozwój Szkoły 2 (poziom zaawansowany). Już rok wcześniej zrezygnowaliśmy z ocen sumujących (cyfrowych) w klasach 1-3, a od 2022 roku w ramach innowacji pedagogicznej odchodzimy od ocen sumujących w klasach 4-8. Aktualnie nie wystawiamy ocen w klasie 4 i 5, w kolejnym roku w klasach 4-6. W założeniu, w roku szkolnym 2026/2027, całkowicie odejdziemy od oceniania sumującego na rzecz informacji zwrotnej. Zgodnie z przepisami oceny cyfrowe uczniowie klas starszych otrzymują na półrocze i koniec roku szkolnego. Te istotne zmiany w nauczaniu nie nastąpiłyby bez zaangażowania nauczycieli, wsparcia rodziców i akceptacji uczniów.

Liderkami wdrażania oceniania kształtującego w szkole, od początku udziału w programie, są Natalia Fagasik i Katarzyna Kłak, które uczestniczyły w szkoleniach przygotowujących do wprowadzania tego programu w szkole. Opowiedziały o podstawowych założeniach programu i metodach jego wdrażania. – Ocenianie kształtujące to wyjątkowa filozofia pracy z uczniami, która obejmuje cały proces dydaktyczny. Istotne jest budowanie w uczniach motywacji i nastawienia do nauki, aby skutecznie i efektywnie się uczyli. Zadaniem nauczyciela jest tworzenie odpowiedniego środowiska i właściwej atmosfery uczenia się, tak by uczeń przejął odpowiedzialność za swoją naukę. Tym samym tworzy się dialog nauczyciela z uczniem. Wielką korzyścią dla uczniów jest wykonanie zadań ukierunkowanych na cel uczenia się, też uporządkowanie każdej lekcji za pomocą kryteriów. Nauczyciel najczęściej już na początku lekcji odkrywa przed uczniami to, co wydarzy się w jej toku: przypomnienie wiedzy dotychczasowej, uświadomienie celu i kryteriów sukcesu, poznanie sposobu pracy, zadania, podsumowanie. Istotna jest praca w parach i grupach. W trakcie lekcji nauczyciel podpowiada uczniom, gdzie jest luka w ich wiedzy i co mają uzupełnić. Otrzymanie informacji zwrotnej pozwala uczniom na poprawienie pracy bez konsekwencji otrzymania niezadowalającej oceny i z korzyścią dla uczenia się.

W ramach konferencji była też możliwość obserwacji lekcji przygotowanych z elementami oceniania kształtującego. Uczestniczki spotkania wzięty udział w lekcjach: edukacji polonistycznej w klasie Ia prowadzonej przez Agnieszkę Werner, języka angielskiego – kl. Ib – Renatę Krzemińską, edukacji matematycznej – kl. IIa – Iwony Miałkas, wychowania fizycznego – kl. Va – Natalii Adamek, języka polskiego – kl. VIIIa – Edyty Jagodzińskiej.

Po lekcjach podzielono się refleksjami przede wszystkim w zakresie „uczyć, a nie oceniać” i „do opisu używamy języka faktów”. Uczestniczki konferencji były zgodne co do tego wprowadzenie oceniania kształtującego to złożony i długotrwały proces, a jego powodzenie zależy od nauczycieli, uczniów i rodziców. To sposób pracy i sposób myślenia o edukacji, który służy podnoszeniu jakości nauczania, rozwojowi ucznia i pomagających mu w uczeniu się.

Swoje opinie wyraziły też obecne na spotkaniu mamy uczniów chodzących do SP w Niepruszewie. Mówiły między innymi o tym jak zmieniły się efekty nauczania po odejściu od oceniania cyfrowego i wprowadzenia informacji zwrotnych – ich dzieci większą wagę przywiązują do tego po co i czego się uczą, czują się wysłuchani; wiedzą, co już potrafią, a co jeszcze wymaga dalszej pracy.

Certyfikat Szkoły uczącej się – etap zaawansowany

Na zakończenie konferencji, Szkoła Podstawowa im. dr Wandy Błeńskiej w Niepruszewie otrzymała przyznawany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej certyfikat Szkoły uczącej się – etap zaawansowany. Jest to potwierdzenie stosowania w pracy z uczniami oceniania kształtującego na poziomie zaawansowanym, w latach 2022-2024. Jak czytamy w uzasadnieniu do certyfikatu: „Tytuł jest uhonorowaniem wieloletniego zaangażowania i rozwoju szkoły w programie Szkoła ucząca się. Stanowi on potwierdzenie, że dyrektor szkoły i nauczyciele w swojej pracy z uczniami koncentrują się na poprawie jakości nauczania poprzez wdrażanie strategii oceniania kształtującego oraz wprowadzanie praktyk współpracy nauczycieli”.

Dyrektor Joanna Christop odbierając certyfikat powiedziała, że szkoła dalej będzie wdrażać nowe wzorce pracy z uczniami i nie zamierza się zatrzymywać.