Lepiej zapobiegać niż sądzić

Anna Maria Wesołowska – znana z wieloletniej pracy w wymiarze sprawiedliwości, ekspertka od przestępczości zorganizowanej, ceniona specjalistka w zakresie prawa i działań profilaktycznych na rzecz dzieci i młodzieży, występowała też w programie „Sędzia Anna Maria Wesołowska” – przyjechała do Buku z cyklem spotkań.

2 października br. Pani Sędzia rozmawiała z uczniami, nauczycielami i dyrektorkami placówek oświatowych, pracownikami pomocy społecznej, kuratorami, władzami gminy oraz seniorami i rodzicami. Była mowa przede wszystkim o współczesnych zagrożeniach bezpieczeństwa dzieci i młodzieży oraz jak je eliminować poprzez wczesną profilaktykę oraz współpracę różnych instytucji.

Rozmowy z uczniami

Anna Maria Wesołowska swoją wizytę rozpoczęła od spotkania z uczniami klas VII i VIII w Szkole Podstawowej im. Bohaterów Bukowskich, które było też transmitowane w innych szkołach na terenie gminy. Tematem przewodnim było bezpieczeństwo młodzieży, a także zagrożenia jakie niesie za sobą nieprzestrzeganie prawa i konsekwencji jakie mogą za to grozić. Poruszano także tematy przemocy pomiędzy rówieśnikami i w rodzinie. Wśród omówionych zagadnień, które są zauważalne w środowisku szkolnym wymieniono między innymi wyśmiewanie, nękanie, hejt, stalking, kopanie, bicie, niszczenie mienia w szkole, rozbój. Pani Sędzia upatruje przyczyny tego stanu w zacierających się młodzieży granicach między tym, co jest dobre, a co złe; także brakiem czasu ze strony rodziców dla swoich dzieci i zrozumienia ich potrzeb. Uświadamiała młodych ludzi, gdzie istnieją granice między głupstwem a przestępstwem, żartem a wykroczeniem. Bogato ilustrując przykładami zaczerpniętymi z pracy sędziowskiej, przedstawiała też konsekwencje łamania prawa przez młodych ludzi.

Pani Sędzia podkreśliła, jak ogromne znaczenie w codziennym życiu ma motywacja, wsparcie oraz edukacja prawna – zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zaproponowała różnorodne rozwiązania, jakie uczniowie mogą zastosować w swoich szkołach – między innymi „kąciki prawne” czy „skrzynki korczakowskie”, służące temu, aby anonimowo poprzez zostawianie kartek z zapisywanymi informacjami, prośbami, wnioskami – sygnalizować wszelkie nieprawidłowości i codzienne problemy.

Nasz gość wiele uwagi poświęciła też uzależnieniu dzieci i młodzieży od telefonów komórkowych i wirtualnej rzeczywistości, która niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw. Zachęcała do zrobienia sobie detoksu od telefonu, chociaż na jeden dzień i przyjrzeniu się swoim emocjom w tej sytuacji. Z jej doświadczenia wynika, że jeszcze kilka lat temu, młodzież jakoś sobie radziła z brakiem kontaktu z telefonem, a teraz obserwuje typowe objawy odstawienia podobne do tych, jakie zauważalne są u osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków.

Uczniowie byli pod wrażeniem wiedzy i doświadczenia zawodowego Anny Marii Wesołowskiej, która powiedziała, że profilaktyką dzieci i młodzieży zajęła się, bo nie mogła pogodzić się z tym, że młodzi ludzi zamiast w ławkach szkolnych zasiadają w ławach osadzonych. Młodzież chętnie zadawała pytania – chcieli wiedzieć między innymi w jakim wieku był najmłodszy oskarżony sądzony przez Panią Sędzią; co zrobić, gdy nauczyciel obrazi ucznia; czy każda bójka jest przestępstwem; jakie studia trzeba skończyć, aby zostać sędzią.

Spotkanie ze specjalistami

Kolejnym punktem wizyty naszego gościa w Buku było spotkanie z pracownikami pomocy społecznej, Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespołów Interdyscyplinarnych, kuratorami i nauczycielami oraz władzami gminy, które odbyło się w Kawiarni „Stopklatka”. Była okazja do rozmowy o bezpieczeństwie młodzieży, odpowiedzialności prawnej, przeciwdziałaniu przemocy, roli i zakresu zadań jednostek odpowiedzialnych za te działania. Poruszone zostały między innymi kwestie znaczenia wczesnej profilaktyki w budowaniu bezpiecznej szkoły i świadomej rodziny, roli edukacji prawnej (kąciki prawne, symulacje rozpraw sądowych, lekcje wychowawcze w sądzie), nowych zagrożeń (zbyt wczesna inicjacja seksualna, cyberprzemoc, pornografia, Internet, nowe narkotyki, e-papierosy, anoreksja), zasad odpowiedzialności nieletnich, stosowania środków wychowawczych wobec ucznia naruszającego prawo w szkole, Niebieskich Kart, różnych formy przemocy wobec dziecka (zaniedbania ze strony rodziców, wykorzystywanie dziecka w konflikcie rozwodowym), obowiązku współpracy rodziców i szkoły przy tworzeniu spójnego planu wychowawczego; obowiązków szkoły, gdy uczeń wykazuje przejawy demoralizacji (na przykład używa przemocy w stosunku do innych dzieci i młodzieży, niszczy mienie szkolne).

Pani Sędzia zwracała uwagę między innymi na pogłębiające się zaniedbania ze strony rodziców, którzy nie słuchają swoich dzieci i nie starają się ich zrozumieć; do tego często z dużą niechęcią odnoszą się do kontaktów ze szkołą, w szczególności, gdy dyrekcja lub nauczycieli próbują sygnalizować im problemy, których często nie dostrzegają lub nie chcą zauważyć u swoich dzieci. Też na przemoc fizyczną, która nadal jest traktowana jako metoda wychowawcza, bo zdaniem wielu dorosłych klaps to nie bicie.

Ponadto uczestnikom spotkania zostały przesłane prezentacje dotyczące profilaktyki zintegrowanej i edukacji prawnej dla przeciwdziałania przemocy oraz budowania prawidłowych relacji w rodzinie i szkole, roli straży miejskiej w służbie dzieci i młodzieży. Też ustawy z dnia 9 czerwca 2022 roku o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, z której wynika między innymi, że instytucje państwowe i samorządowe, placówki oświatowe są zobowiązane niezwłocznie powiadomić sąd rodzinny lub policję, gdy nieletni dopuści się czynu karalnego.

Prelekcja dla seniorów i rodziców

W Sali Miejskiej odbyło się spotkanie z seniorami i rodzicami w ramach gminnego Tygodnia Seniora. Burmistrz Miasta i Gminy Buk Paweł Adam wymienił liczne zasługi i osiągnięcia Anny Marii Wesołowskiej, między innymi jest współautorką ustawy o świadku koronnym ekspert od przestępczości zorganizowanej, była członkiem składów orzekających w procesach łódzkiej „Ośmiornicy”, zainicjowała program uczestniczenia w rozprawach sądowych uczniów w wieku 15-18 lat jako formę edukacji prawnej.

Pani Sędzia poruszała ważne tematy dotyczące bezpieczeństwa rodzinnego, ochrony dzieci, współczesnych zagrożeń. Z niepokojem mówiła, że z jej rozmów z młodzieżą i prowadzonych badań wynika, że kiedyś autorytetem dla młodego pokolenia byli rodzice, a teraz są ludzie wykreowani przez internet, czyli youtuberzy. Choć nadal duży wpływ mają dziadkowie, którzy są ważnymi osobami w ich życiu. O tym jak bardzo zmieniła się rodzina najlepiej świadczą rysunki przedszkolaków, które przedstawią ich marzenia i potrzeby. Dzieci chcą, aby rodzice się nie kłócili, nie używali wulgaryzmów, nie pili alkoholu, nie palili papierosów, nie bili ich, nie siedzieli cały czas „w telefonie”, mieli dla nich więcej czasu. Marzenia młodzieży są już trochę inne – by rodzice ciągle ich nie oceniali, nie porównywali do innych, nie używali przemocy fizycznej. Do tego dochodzą lęki związane z zagrożeniem wojną czy kataklizmami pogodowymi.

Omawiając przykładowe sytuacje i przepisy prawa, Anna Maria Wesołowska powoływała się na własne doświadczenia z sali rozpraw, podkreślając, że jest sędzią prawdziwym, a nie telewizyjnym.

Mówiła też, że już po wcześniejszych spotkaniach w Buku zauważyła, że placówki oświatowe, Urząd Miasta i Gminy Buk, Ośrodek Pomocy Społecznej starają się podejmować działania profilaktyczne, które mają pomóc uczniom i dzieciom w rozwiązywaniu ich problemów.

Na zakończenie wizyty Pani Sędzi w Buku, też po licznych wspólnych zdjęciach, burmistrz Paweł Adam zadeklarował, że nie było to ostatnie spotkanie z tak znamienitym gościem. – Za jakiś czas będziemy prosić, aby Pani Sędzia po raz kolejny odwiedziła Buk, bo tak ogromna wiedza i doświadczenie są dla nas bardzo inspirujące, i z całą pewnością będą procentować na przyszłość.

Inicjatywa cyklu spotkań z sędzią Anną Marią Wesołowską finansowana była ze środków Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej oraz Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej na terenie Miasta i Gminy Buk 2023-2027.