Prace Komisji RMiG Buk 21 czerwca

Fundusz sołecki szansą dla wsi

Zastosowanie funduszu sołeckiego przy planowaniu zadań bieżących i zamierzeń inwestycyjnych, ocena działalności sołectw przy wykorzystaniu tych środków oraz oczekiwania z tym związane były głównym tematem wspólnego posiedzenia Komisji Budżetu i Oświaty oraz Komisji Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Spraw Socjalnych, które odbyło się 21 czerwca.

Tym razem posiedzenie komisji było wyjazdowe – radni zostali zaproszeni do Wiejskiego Domu Kultury w Dobieżynie. Komisje regularnie wizytują inwestycje w gminie i ostatnie tego typu spotkania odbyły się w hali sportowej OSiR, Dziennym Domu Opieki Medycznej w Buku czy Przedszkolu Złoty Kogucik w Niepruszewie.

Wizytacja WDK w Dobieżynie

Po WDK gości oprowadzał sołtys wsi Dobieżyn Bartosz Budych, który opowiadał o poszczególnych etapach prac; nie kryjąc przy tym zadowolenia, że obiekt tak jak przed laty pełni ważną rolę w życiu Dobieżyna. Placówka po całkowitym zmodernizowaniu i doposażeniu wszystkich pomieszczeń ponownie została oddana do użytku w połowie ubiegłego roku.

W WDK obecnie dostępne są dwie sale widowiskowe na parterze, gdzie odbywają się imprezy kulturalne, koncerty, uroczystości rodzinne. Przeprowadzając remont zadbano o to, aby sala główna pozostawiła swój niepowtarzalny charakter i architekturą przypominała tę sprzed lat. Dzięki zastosowaniu nowoczesnego udogodnienia: specjalnie zamontowanym rozsuwanym drzwiom jest możliwość podzielenie dużej sali (na 120 osób) na dwie mniejsze i tym samym równolegle może się odbywać nie jedna, ale dwie imprezy. Udostępnienie sal na uroczystości rodzinne: wesela, jubileusze, osiemnastki cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców. Tego typu działania są możliwe też dzięki kompleksowo wyremontowanej i dobrze wyposażonej kuchni.

Na parterze znajduje się filia bukowskiej biblioteki, która do nowej siedziby WDK wróciła po wielu latach działania w ciasnym lokalu mieszczącym się w przyziemiu Szkoły Podstawowej w Dobieżynie. Teraz jest miejscem, gdzie nie tylko można wypożyczyć książki, ale też o nich porozmawiać podczas spotkań Dyskusyjnego Klubu Książki, a także wizyt zapraszanych pisarzy i gości. Do odnowionego WDK wrócił też zespół Złote Kłosy, który na piętrze ma swoją siedzibę, podobnie jak Klub Seniora czy Rada Sołecka. Te jednostki dostały nie tylko swoje pomieszczenia, ale też zapewniono im wyposażenie, czego najlepszym przykładem jest Klub Seniora, który został wyposażony w laptopy czy sprzęt do ćwiczeń. W zmodernizowanym WDK zauważalne są różne elementy historyczne, które przypominają o wiejskim domu kultury sprzed lat. Na przykład pamiątkowa tablica biblioteki w Dobieżynie czy rzeźba artysty Romana Czeskiego. – Planujemy przygotować wystawę fotograficzną, która ma pokazać metamorfozę WDK – jak ta placówka zmieniała się przez ostatnie lata – mówił Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Mirosław Adamczak, pomysłodawca remontu WDK.

Radni byli pod dużym wrażeniem inwestycji, dopytywali o szczegóły poszczególnych etapów remontu i modernizacji. Podkreślono, że prace były utrudnione ze względu na pandemię i obostrzenia z nią związane. Jednak i tak wszystko udało się zrealizować jeszcze przed galopującym wzrostem cen materiałów budowlanych i usług, co obserwujemy aktualnie przy przeprowadzaniu innych inwestycji w gminie.

Całkowity koszt remontu i modernizacji WDK wraz z pracami dodatkowymi wyniósł 3 mln 430 tys. zł, a jego przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez pozyskania środków zewnętrznych. Prace rozpoczęły się w 2016 r., ale ich natężenie przypada na lata 2019-2021. https://buk.gmina.pl/4394-wiejski-dom-kultury-w-dobiezynie-jak-nowy/

Forum sołeckie w teorii…

W związku z głównym tematem komisji – zastosowanie funduszu sołeckiego i ocena dotychczasowych działań w tym zakresie, na spotkanie zostali zaproszeni sołtysi. Była okazja, aby porozmawiać o funduszu sołeckim; zarówno o jego zaletach, jak też wadach. Przed spotkaniem radni otrzymali szczegółowe zestawienie dotyczące wykorzystania funduszu sołeckiego w gminie oraz listę zadań zaplanowanych i realizowanych na 2022 r. – opracowanie zostało przygotowane przez Panią Skarbnik MiG Buk Aleksandrę Szajek. Dzięki funduszowi sołeckiemu do praktyki funkcjonowania samorządu gminy Buk wprowadzono nowe rozwiązania służące zaspokojenia potrzeb społeczności wiejskich. Tym samym mieszkańcy sołectw mają możliwość nie tylko bezpośredniego udziału w planowaniu i podejmowaniu decyzji, ale także w realizacje zadań finansowanych z funduszu sołeckiego. W budżecie gminy zostały wyodrębnione środki na ten fundusz, dzięki czemu korzysta się z możliwości pozyskania dofinansowania z samorządu wojewódzkiego składając wnioski w ramach otwartych konkursów na realizację zadań publicznych. Wykazanie w uchwale budżetowej zabezpieczonych środków na fundusz sołecki zapewnia dodatkowe punkty przy ocenie projektu danego sołectwa, tym samym zwiększając możliwość pozyskania środków zewnętrznych. Fundusz sołecki w Polsce jest realizowany od 2009 r., a obecnie 70 procent gmin (w których są sołectwa) z niego korzysta. Aby obliczyć wysokość środków uzyskanych z funduszu sołeckiego należy podzielić wykonane dochody bieżące gminy przez liczbę mieszkańców gminy. Zwrot z budżetu państwa może dotyczyć 20, 30 lub 40% poniesionych kosztów zadania zrealizowanego z funduszu sołeckiego i dlatego choćby z tego powodu warto o takie wyodrębnienie funduszy zabiegać.

W gminie Buk, od 2020 r. wszystkie sołectwa wnioskują o zabezpieczenie środków finansowych z funduszu sołeckiego. W budżecie na 2022 r. na zadania w ramach funduszu sołeckiego zostało zabezpieczonych 391.668 zł. Zapewnione środki sołectwa przeznaczają najczęściej na organizację wydarzeń kulturalno-społecznych podtrzymujących lokalną tradycję świąt, zagospodarowanie terenów zielonych, doposażenie wiejskich domów kultury, placów zabaw czy Ochotniczej Straży Pożarnej. Jednym ze źródeł pozyskania środków pozabudżetowych jest też na przykład udział w programie Wielkopolska Odnowa Wsi, który realizowany jest przez samorząd województwa wielkopolskiego. W gminie przystąpiły do niego cztery sołectwa: Niepruszewo, Otusz, Wysoczka – Żegowo – Wygoda, Dobieżyn, a trzy z nich dysponują opracowaniem Sołeckie Strategie Rozwoju Wsi na lata 2021-2026, w których planują realizację projektów rozwoju wsi poprzez podnoszenie standardów i jakości życia, poprawę warunków bytowych oraz tożsamości wsi i wartości życia wiejskiego.

… i w praktyce

– Fundusz sołecki działa w cyklu trzyletnim: planowanie, realizacja, zwrot. Oznacza to, że w jednym roku sołectwo, po konsultacji z mieszkańcami, podejmuje decyzję o podjęciu inwestycji, w kolejnym – ją realizuje, a w trzecim roku – gmina występuje ze stosownym wnioskiem do wojewody o zwrot części wydatków z budżetu państwa. Fundusz sołecki ma swoje zalety i wady. Do tych pierwszych zaliczyć można gwarancję zapewnienia pieniędzy w budżecie gminy na zaproponowane przez sołectwo zadanie w ramach funduszu sołeckiego. O jego wyborze decyduje sołectwo na zebraniach wiejskich. Co do wad to można spotkać się z opiniami, że o wyborze inwestycji decyduje wąska grupa osób, która uczestniczy w zebraniach wiejskich; jednak tylko uczestnicząc w życiu sołectwa można mieć wpływ na zmiany w nim zachodzące. Decyzje się komplikują, gdy jakaś inwestycja ma być zrealizowana na pograniczu kilku sołectw, choć i w takiej sytuacji można opracować wspólną strategię – tłumaczył Przewodniczący Komisji Budżetu i Oświaty Tomasz Plewa, który do dyskusji na ten temat zaprosił sołtysów.

Opinie na temat funduszu sołeckiego były zróżnicowane. Jedni sołtysi byli zdania, że fundusz sołecki jest jak najbardziej potrzebny i nie mają co do tego najmniejszych wątpliwości. Planują i wydatkują, zgodnie z potrzebami. Z kolei niektórzy uważają, że przy funduszach sołeckich jest  mniejsza elastyczność wydatkowania środkami. Generalnie zdają sobie sprawę, że fundusze sołeckie nie dysponują dużymi środkami finansowymi, ale i tak można wiele zrobić dla mieszkańców. Na przykład Dobieżyn dysponując kwotą 55.000 zł, postanowił w tym roku wydać większość tych środków na doposażenie WDK oraz zagospodarowanie terenów zielonych. Inne sołectwo: Szewce przyznaną kwotą 41.000 zł przeznacza na organizowanie wydarzeń, wyposażenie WDK, zakup lamp oświetleniowych na ulicę, zagospodarowanie terenów zielonych. Niepruszewo mając do dyspozycji 54.519 zł większość środków wydatkuje na organizowanie wydarzeń kulturalnych, sportowych i folklorystycznych podtrzymujących więź i lokalną tradycję, takich jak np. popularna impreza Wianki.

Pojawiły się też opinie, że korzystniejszy był wcześniejszy system odpisu od podatku rolnego, który ich zdaniem był bardziej elastyczny. Ponadto, że z tak niewielkich środków finansowych jakim jest fundusz sołecki nie można zrealizować dużej inwestycji, na przykład drogowej czy kanalizacyjnej, których sołectwa potrzebują najbardziej. Do tego dochodzą ceny produktów czy usług, które tak gwałtownie idą w górę, że trudno cokolwiek zaplanować. Sołtysi podziękowali Paniom: Skarbnikowi MiG Buk Aleksandrze Szajek i Wiceskarbnikowi Annie Lewińskiej za pomoc przy przygotowywaniu finansowych kwestii związanych z funduszem sołeckim.

            Dyskusję podsumował Przewodniczący Komisji Budżetu i Oświaty Tomasz Plewa mówiąc, że trudno oczekiwać, aby duże inwestycje były realizowane z funduszu sołeckiego. Jego zdaniem, sołectwa powinny się skupiać na małych, doraźnych działaniach i wtedy powinny odpowiednio je realizować, a wcześniej planować tak, aby zapewnić finansowanie głównie z budżety gminy. Poprzez udział w konkursach mają jednak możliwość pozyskania zewnętrznych środków finansowych, ale inicjatywa należy jednak do społeczności lokalnej. Tym bardziej, że to głównie sołtysi i rady sołeckie, a nie radni najlepiej znają potrzeby sołectw. Zaapelował do sołtysów, aby na bieżąco wykonywać i rozliczać zadania zaplanowane z funduszu sołeckiego, bo jest już połowa roku, a jeszcze jest wiele do zrobienia. Ubolewał natomiast nad tym, że w zadaniach do zrealizowania większość sołectw nie uwzględniła inicjatyw związanych z retencją wody.

Projekty uchwał

Kolejnym punktem komisji było omówienie projektów uchwał. Sekretarz MiG Buk Aleksandra Wawrzyniak przedstawiła pakiet projektów uchwał dotyczących polityki zdrowotnej gminy, których szczegółowe opracowanie radni otrzymali przed posiedzeniem. Z zaproponowanych siedmiu projektów zostało wybranych pięć, które mają być realizowane w gminie w latach 2022-2026; dotyczą one profilaktyki i wczesnego wykrywania: wad postawy wśród dzieci w wieku szkolnym, osteoporozy, nadwagi i otyłości wśród dzieci klas III szkoły podstawowej i raka szyjki macicy oraz szczepień profilaktycznych przeciwko meningokokom. Radni byli zgodni co do tego, że programy muszą zostać zrealizowane i decyzja w tej sprawie powinna być podjęta jak najszybciej, bo po przyjęciu uchwały czeka jeszcze przygotowanie i przeprowadzenie procedury konkursowej i dopiero potem realizacja programu.

Następny rozpatrywany projekt uchwały dotyczył zmian w sprawie regulaminu przyznawania stypendiów za osiągnięcia naukowe i artystyczne w ramach gminnego programu wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży pobierającej naukę na terenie Miasta i Gminy Buk pod nazwą „Bukowskie Sokoły”. Z akceptacją spotkała się zaproponowana zmiana dotycząca podwyżki wysokości stypendium, jednak wątpliwości pojawiły się przy propozycji zmiany dotyczącej obniżenia średniej ocen. Aktualnie odpowiednio wysoką średnią ocen i stypendium naukowe była w stanie uzyskać tylko jedna uczennica w gminie, jednak z drugiej strony decyzja o obniżeniu średniej ocen będzie akceptacją słabych wyników nauczania, na co nie można pozwolić. Radni podjęli decyzję, że projekt uchwały jeszcze raz powinien zostać poddany szerszej analizie, szczególnie w gronie przedstawicieli wszystkich szkół w gminie.

W związku z sesją absolutoryjną, która odbędzie się 29 czerwca przyjęto pakiet projektów uchwał dotyczących: zatwierdzenia sprawozdania finansowego z wykonania budżetu za rok 2021 (po zaopiniowaniu wykonania budżetu Miasta i Gminy Buk za 2021 r. przez Komisję Rewizyjną), udzielenia wotum zaufania oraz absolutorium Burmistrzowi Miasta i Gminy Buk z tytułu wykonania budżetu za 2021 r. Na sesji absolutoryjnej jednym z punktów obrad będzie też dyskusja nad raportem o stanie gminy. Przewodniczący Komisji Budżetu i Oświaty Tomasz Plewa podziękował Sekretarz MiG Buk Aleksandrze Wawrzyniak za koordynowanie tak szczegółowego zestawienia na temat działania gminy i wszystkich zachęcił do jego lektury.

Zaakceptowane zostały projekty uchwał dotyczące ustalenia średniej ceny jednostki paliwa w Mieście i Gminie Buk za rok szkolny 2022/2023 oraz nadania nazw ulicom w Kalwach (ul. Piaskowa, ul. Głęboka) i Niepruszewie (ul. Morelowa, ul. Malinowa).

Kolejny projekt uchwały, którym zajęli się radni dotyczył poprawek do budżetu gminy na 2022 r. Poprawki do uchwały budżetowej wynikają między innymi ze zwiększenia dochodów budżetu gminy z racji: subwencji ogólnej z budżetu państwa z przeznaczeniem na dofinansowanie realizacji podwyżek wynagrodzeń dla nauczycieli od 1 maja 2022 r.; środków na dofinasowanie własnych zadań bieżących gminy pozyskanych z innych źródeł – Funduszu Pomocy Ukrainie z przeznaczaniem na realizację dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy; dotacji celowych otrzymanych z budżetu państwa na: dofinasowanie, organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznym oraz na realizację wieloletniego programu rządowego „Posiłek w szkole i w domu”. Pozostałe zmiany w budżecie gminy na 2022 r. dotyczą głównie wydatków inwestycyjnych, które wynikają między innymi z tego, że złożone oferty w ramach postępowania przetargowego na realizację zadania przewyższają zabezpieczone środki w budżecie; szczegółowo te poprawki omówiła Skarbnik MiG Buk Aleksandra Szajek.

*

Przewodniczący Rady MiG Buk Piotr Goroński przypomniał o inicjatywie radnych dotyczącej zbiórki pieniędzy na nowy poczet sztandar w związku z 100-leciem klubu Patrii.