Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy z dn. 12.03.2022 r. w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ma stworzyć doraźną podstawę prawną do zapewnienia ich legalnego pobytu w Polsce. Zawiera wiele rozwiązań, które pomogą otoczyć obywateli Ukrainy opieką, przede wszystkim w zakresie świadczeń socjalnych, zatrudnienia, kształcenia oraz opieki zdrowotnej w Polsce.

• Obywatele Ukrainy przybywający do Polski od 24 lutego br. mogą przebywać legalnie w naszym kraju przez 18 miesięcy, z możliwością przedłużenia tego okresu. Legalny jest także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez Ukrainki, które uciekły przed wojną.
• Każdemu z uchodźców zostanie nadany numer PESEL, mogą również uzyskać profil zaufany. O nadanie numeru PESEL obywatele Ukrainy mogą wnioskować w dowolnym organie wykonawczym gminy. W tym celu przewidziano specjalny tryb uzyskania numeru PESEL na wniosek zawierający katalog podstawowych danych. Wzór wniosku jest ogłoszony w BIP. Do wniosku należy dołączyć fotografię osoby, której numer PESEL jest nadawany. Numer PESEL jest nadany po ustaleniu tożsamości osoby w oparciu o dostępne (także unieważnione) dokumenty jak paszport, dowód osobisty, ale także Karta Polaka, czy prawo
• Uchodźcy mogą podjąć w Polsce pracę pod warunkiem, że ich pobyt został uznany za legalny. Aby skorzystać z tego rozwiązania, podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy będzie zobowiązany w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić (za pośrednictwem systemu praca.gov.pl) właściwy urząd pracy o powierzeniu mu pracy.
• Ustawa przewiduje umożliwienie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, na zasadach obowiązujących obywateli polskich, przez obywateli Ukrainy, którzy legalnie przebywają na terytorium Polski.
• Uchodźcy mogą także w Polsce uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej na takich zasadach jak Polacy.
• Ukraińskie dzieci i młodzież mają prawo do edukacji w przedszkolach, szkołach i na uczelniach.
• Ustawa przewiduje też przyznanie wsparcia z zakresu świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego, rodzinnego kapitału opiekuńczego, świadczenia „dobry start” oraz dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Jest też możliwość przyznania świadczeń pieniężnych i niepieniężnych, które będą przyznawane na podstawie oświadczenia o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej. Ustawa zapewnia też bezpłatną pomoc psychologiczną oraz przyznanie środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
• Uchodźcy otrzymają również jednorazowe wsparcie na utrzymanie w wysokości 300 zł na osobę, aby mogli pokryć najpilniejsze wydatki na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej czy zakwaterowanie.
• Regulacja prawna umożliwia też wypłatę świadczeń tym, którzy zapewnią wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy. Pieniądze będą wypłacane (na podstawie wniosków) za okres maksymalnie 60 dni, ale w uzasadnianych przypadkach może być on przedłużony.

Ustawa obowiązuje z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 roku, czyli od dnia rozpoczęcia wojny w Ukrainie.