Biblioteka nie może już dłużej czekać

Funkcjonowanie jednostki kultury na przykładzie Biblioteki i Kina w Buku. Organizacja, sposób finansowania, stan infrastruktury, sytuacja lokalowa, zatrudnienie, plany inwestycyjne i remontowe. Co dalej z Izbą Muzealną Ziemi Bukowskiej i innymi jednostkami funkcjonującymi w tym obiekcie? Tematy te zdominowały wyjazdowe wspólne posiedzenie Komisji Budżetu i Oświaty oraz Komisji Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Spraw Socjalnych Rady Miasta i Gminy Buk, które odbyło się 21 marca br. w kawiarni Stopklatka w budynku Biblioteki i Kina MiG Buku.

Wizytację rozpoczęto od zwiedzania pomieszczeń biblioteki, kina, Izby Muzealnej, PTTK, po których oprowadzał dyrektor Biblioteki i Kina MiG Buk Hubert Wejmann.

Izba Muzealna Ziemi Bukowskiej

W Izbie Muzealnej radnych powitała delegacja zajmująca się zbiorami na czele z Prezesem Ryszardem Millerem, Ireną Jesmanowicz oraz Alicją Kańdułą, która odczytała informację w skrócie przedstawiającą historię i działalność tego wyjątkowego dla mieszkańców gminy miejsca. – W związku z tym, że przez dziesięciolecia włożono tak wiele pracy w celu uzyskania wysokiego poziomu placówki kulturalnej, Izba Muzealna Ziemi Bukowskiej zasłużyła na swój dalszy rozwój i powiększenie liczby pomieszczeń, tak aby móc wyeksponować wszystkie zbiory. Liczymy bardzo, że placówka kulturalna mająca tak wiele zabytkowych eksponatów, będąca już znaną i odwiedzaną, dokona dalszego rozwoju i ocali dla przyszłych pokoleń wiedzę o bogatej historii naszej Ziemi Bukowskiej. Będzie to dla nas, członków Oddziału PTTK Buk, dużą satysfakcją, że nasze wysiłki w zakresie ochrony zabytków i stworzenia miejsca pamięci o naszej Ziemi Bukowskiej będą dalej kontynuowane. Wierzymy niezbicie, że społeczny trud włożony w utworzenie tej placówki – miejsca pamięci, skąd nasz ród, będzie przez kontynuatorów poszanowany i doceniony – zaapelowały panie pracujące w Izbie Muzealnej, a swoje opracowanie uroczyście przekazali na ręce burmistrza MiG Buk Pawła Adama oraz dyrektora Biblioteki i Kina MiG Buk Huberta Wejmanna.

Radni z dużym zainteresowaniem oglądali zbiory Izby Muzealnej, które obejmują znaleziska archeologiczne (ułamki naczyń, siekierki kamienne, monety i dawne zabawki); zdjęcia i makiety przedstawiające zabytkowe budynki i przemiany, jakie zachodziły w wyglądzie miasta; przedmioty obrazujące życie i pracę mieszkańców Buku i okolic oraz stroje ludowe; fotokopie i dokumenty różnych organizacji, cechów rzemieślniczych, władz miejskich i państwowych; eksponaty związane z udziałem bukowian w walkach narodowo-wyzwoleńczych; pamiątki związane z wybitnymi obywatelami Buku. Radni zgodnie stwierdzili, że te wyjątkowe pamiątki nie doczekały się zasłużonego wyeksponowania – znajdują się w przyziemiu – w kilku niewielkich pomieszczeniach bez okien i wentylacji, które w bardzo ograniczonym zakresie są w stanie pokazać te ważne dla wszystkich eksponaty.

W ubiegłym roku, na mocy darowizny zawartej z PTTK Oddział w Buku, Biblioteka i Kino MiG Buk formalnie przejęła zabytki zdeponowane w Izbie Muzealnej Ziemi Bukowskiej.

Wizytacja biblioteki

W dalszej części posiedzenia radni mieli okazję zobaczyć bukowską bibliotekę „od kuchni”. Niewielkie pomieszczenia – biblioteka dla dorosłych dysponuje jedynie 55 m² powierzchni, a oddział dla dzieci – 35 m². Tymczasem jak wynika z ubiegłorocznego zestawienia biblioteka ma w swoich zasobach 87.432 woluminów. Większość książek w ilości 53.097 sztuk zgromadzonych zostało w głównym oddziale biblioteki w Buku, pozostałe 34.338 pozycje w filiach w Dakowach Suchych, Dobieżynie, Niepruszewie, Szewcach. Cały zbiór audiobooków w ilości 1.118 sztuk znajduje się w wypożyczalni dla dorosłych w Buku. W 2022 roku bukowski oddział biblioteki zanotował 7.143 odwiedzin czytelników.

Zapełnione po brzegi półki w bibliotece w Buku powodują, że nie ma już miejsca na nowe książki i z tego powodu dyrektor placówki wraz z zespołem podjął decyzję, że należy zrezygnować z dotacji Biblioteki Narodowej na zakup nowości wydawniczych. Regały biblioteczne powinny mieć standardowo 6 poziomów – po to, aby czytelnik mógł samodzielnie sięgnąć po książki z najwyższego rzędu półek. Jednak w bukowskiej bibliotece regały mają tych poziomów 9-10, a książki niejednokrotnie układane są w dwóch rzędach głębokości na jednej półce. Warunki pracy w bibliotece pozostawiają wiele do życzenia. Wąskie i strome schody łączące piętra nie pozwalają im na swobodne i bezpieczne przemieszczanie w miejscu pracy. Tak więc jest długa lista niedomagań obiektu, które uniemożliwiają jego normalne funkcjonowanie i obsługę czytelników na odpowiednim poziomie.

Podczas dyskusji na posiedzeniu komisji, której przewodniczył Wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Spraw Socjalnych Paweł Cieślak, dyrektor Biblioteki i Kina Hubert Wejmann przypomniał, że placówka już od wielu lat czeka na remont i modernizację, o czym wielokrotnie informował. Na wspólnym posiedzenie Komisji Budżetu i Oświaty oraz Komisji Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Spraw Socjalnych Rady MiG Buk w dn. 20.04.2021 roku omówiona została aktualna sytuacja placówki i możliwości jej rozbudowy. Radni przychylili się wtedy do propozycji, aby w budżecie gminy wygospodarować odpowiednie środki na przygotowanie koncepcji architektonicznej rozbudowy obiektu na placu Stanisława Reszki do ministerstwa z wnioskiem na dotację. Wcześniej, pomimo wielu możliwości w tym zakresie, tego typu działania polegające na ubieganiu się o dofinansowanie ze środków zewnętrznych nie były podejmowane. Radni na komisji sprzed dwóch lat jednogłośnie poparli wniosek o sfinansowanie koncepcji rozbudowy biblioteki; jednocześnie zdając sobie sprawę, że gmina nie dysponuje działką, którą mogłaby przekazać na użytek biblioteki – dlatego remont i modernizacja placówki miały się odbywać w dotychczasowej lokalizacji.

Pod koniec 2021 roku dokumentacja pt. „Projekt koncepcji wielobranżowej modernizacji, przebudowy oraz rozbudowy istniejącego budynku Biblioteki Publicznej w Buku” była gotowa. W oparciu o w/w koncepcję rozpoczęto prace projektowe oraz wystąpiono do Instytutu Książki o dotację na realizację tej inwestycji. Przedstawiony projekt został wysoko oceniony i Biblioteka Publiczna w Buku znalazła się na wysokiej trzeciej pozycji listy rankingowej projektów przewidzianych do dofinansowania. W dn. 18.07.2022 r. zawarta została umowa z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wsparcie realizacji zadania ze środków Narodowego Programu Czytelnictwa 2.0 z kwotą 2.250.000 zł. Jednak na skutek opóźnień związanych z oprotestowaniem wydanej decyzji o lokalizacji celu publicznego, Biblioteka Publiczna nie była w stanie wydatkować 30 procent środków dotacyjnych w 2022 roku. W ten sposób została zmuszona do rozwiązania umowy o dofinansowanie, co nastąpiło odpowiednio wcześniej, dzięki temu nie została obarczona karami oraz utrzymała szansę na ponowne pozyskanie dotacji w ramach naboru w 2023 roku. – Należy liczyć się z tym, że po 2023 roku może już nie być takich możliwości, aby starać się o dofinansowania z Narodowego Programu Czytelnictwa. Chcemy wreszcie pracować w odpowiednich i bezpiecznych warunkach. Chcemy też zapewnić naszym czytelnikom godne warunki do wypożyczania książek, nie gorsze niż w sąsiednich gminach – mówił dyrektor Hubert Wejmann.

Ekspertyza architektoniczna

Na posiedzenie komisji został zaproszony uznany architekt i projektant, Przewodniczący Rady Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP Bartosz Jarosz, który omówił przygotowany na zlecenie urzędu projekt modernizacji biblioteki. Z przedstawionych wniosków i analiz wynika, że z powodu bezpieczeństwa nie jest możliwe dalsze funkcjonowanie placówki w tych warunkach. – Budynek, który biblioteka zajmuje przy Placu Reszki nie powstał z przeznaczeniem na bibliotekę. Pierwotnie był tu kościół, do którego dobudowano między innymi część wschodnią, w której umieszczono bibliotekę. Stropy nie zostały wzmocnione na tyle, aby utrzymywać takie ciężary jak książki w dzisiejszej ilości. Budynek wymaga kompleksowego remontu też z tego powodu, że stropy na klatkach schodowych są tak niskie, iż trzeba uważać na czoło, co stwarza niemałe zagrożenie w razie ewentualnej ewakuacji. W dużej części budynku jest też przestarzała instalacja elektryczna, która wymaga remontu. Placówka nie spełnia też podstawowych wymogów architektonicznych w zakresie dostosowania jej do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych. Aby biblioteka mogła funkcjonować należy zrealizować nowe inwestycje, takie jak na przykład termomodernizacja budynku, zainstalowanie windy, przebudowa klatek schodowych, wygospodarowanie toalet dla czytelników czy przestronnego i otwartego holu przy wejściu do biblioteki, na poddaszu przygotowanie czytelni, zapewnienie odpowiedniego oświetlenia i akustyki, kolorystycznego ujednolicenia pomieszczeń, atrakcyjnego zagospodarowania przestrzeni przy budynku biblioteki. I dodał: – Lokalizacja biblioteki w centrum miasta, w tym przypadku przy Placu Reszki, w sąsiedztwie rynku, szkoły, urzędu jest szczególnie cenna. Lepszego miejsca dla placówki kulturalnej w Buku nie można sobie wyobrazić.

Podczas spotkania dyrektor Kina i Biblioteki Hubert Wejmann mówił też o Kawiarni Stopklatka, która w trakcie kilku lat działania nie spotkała się z akceptacją mieszkańców, co wynika przede wszystkim z tego, że przy lokalu nie zostało zapewnione zaplecze gastronomiczne. W związku z faktem, że do działalności kawiarni trzeba było ostatnio sporo dokładać funkcjonowanie kawiarni zostało zawieszone do odwołania.

Co dalej z biblioteką?

Radni byli zgodni co do tego, że budynek jest w dramatycznym stanie i dalej w takich warunkach nie mogą być przyjmowani czytelnicy, a pracownikom trzeba zapewnić bezpieczne stanowiska pracy. Wyrazili swoje zaskoczenie, że w posiedzeniu komisji wziął udział gość – architekt Bartosz Jarosz, o czym wcześniej nie zostali poinformowani. Skoro jednak specjalista w zakresie architektury był gotów na prezentację tego tematu to zaproponowali, aby w najbliższym czasie w Sali Miejskiej zorganizować spotkanie mieszkańców z architektem, który szeroko przedstawiłby koncepcję remontu i modernizacji biblioteki.

Nawiązano do koncepcji remontu i modernizacji biblioteki, która została przedstawiona w ubiegłym roku i nie spotkała się z akceptacją niektórych radnych i części mieszkańców. Ta sytuacja powoduje, że prace zostały wstrzymane, dofinansowanie zwrócone i nadal toczy się dyskusja, czy lokalizacja biblioteki ma pozostać w dotychczasowym miejscu, choć gmina i tak nie dysponuje działką, którą mogłaby przeznaczyć na potrzeby tej placówki. I tak, nawet jeżeli bibliotece byłaby zapewniona inna lokalizacja, to nadal pomieszczenia tego budynku pozostałyby do remontu, a gmina nie jest w stanie prowadzić dwóch tak dużych inwestycji. Póki co, nie pojawiła żadna inna alternatywa co do lokalizacji i koncepcji rozbudowy.

– Chciałbym uniknąć decyzji o zamknięciu biblioteki z uwagi na jej obecny stan, a do tego ta sytuacja może doprowadzić, jeżeli nie poczynimy zdecydowanych działań. Każdy rok zwłoki w tym zakresie może być katastrofalny w skutkach. Państwa Radnych namawiam do wszczęcia realizacji tej inwestycji, która nie będzie trwała rok, dwa, ale co najmniej trzy, cztery lata i te środki finansowe przekazane na to zadanie zostaną rozłożone w czasie. Zdaję sobie sprawę, że przedstawiony projekt nie wszystkim może się podobać, bo opinie są jednak bardzo subiektywne. Chciałbym zaznaczyć, że na kształt przedstawionego projektu duży wpływ miał konserwator zabytków i jest to jeden z głównych czynników, że nie może on ulec większym zmianom. Ubolewam nad tym, że na ten projekt bardzo szybko został wydany wyrok w mediach społecznościowych, a jego przeciwnicy nie zwrócili się do pana dyrektora z wnioskiem o rozmowę czy dyskusję na ten temat. Przy okazji, dyrektorowi biblioteki i jego współpracownikom dziękuję za to, co do tej pory udało im się zrobić na rzecz biblioteki. Od czasu, kiedy odbyła się wspomniana komisja w dn. 20.04.2021 roku przygotowano dokumentację, pozyskano dofinansowanie i mam nadzieję, że ponownie uda się osiągnąć wysoką pozycję na liście rankingowej projektów przewidzianych do wsparcia finansowego – mówił burmistrz Paweł Adam.

W rezultacie dyskusji radni przychylili się do stanowiska burmistrza, że decyzje w sprawie dalszych losów biblioteki zostaną podjęte dopiero na etapie pozyskania przez Bibliotekę Publiczną dofinansowania z Narodowego Programu Czytelnictwa. – Jesteśmy w przededniu złożenia wniosku i na bieżąco będę informować o efektach tych działań. Być może uda się też pozyskać środki zewnętrzne z innych źródeł. Decydującym momentem będzie informacja, ile mamy dofinansowania, następnie zabezpieczenie środków w budżecie gminy oraz ogłoszenie przetargu i otwarcie ofert.

W posiedzeniu komisji uczestniczyli też pracownicy kina i biblioteki: kierownik biblioteki Katarzyna Tylkowska i kierownik kina Małgorzata Starosta, które zabrały głos i mówiły między innymi o tym, że plan remontu i modernizacji biblioteki jest dostępny w bibliotece od lipca ubiegłego roku i jak do tej pory nie było nim zainteresowania.

Burmistrz wyraził też nadzieję, że w planowanej rozbudowie biblioteki zostaną też utrzymane pomieszczenia dla PTTK, bo dobrze widać, ile serca wkładają w swoją pracę jej członkowie.

Omówienie projektów uchwał

W dalszej części komisji zostały omówione projekty uchwał, które przedstawił burmistrz. Radni byli zgodni co do likwidacji Przedszkola wchodzącego w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Niepruszewie i rozwiązania Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Niepruszewie. Rodzice dzieci przedszkolnych we wrześniu 2022 roku zostali powiadomieni o zamiarze likwidacji przedszkola i przeniesieniu wszystkich dzieci z dn. 01.09.2023 r. do Przedszkola „Złoty Kogucik” w Niepruszewie. Pracownikom została zapewniona możliwość zatrudnienia w „Złotym Koguciku”.

Zastrzeżeń radnych nie wzbudziły też projekty uchwał w zakresie przyjęcia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Miasta i Gminy Buku – działania w tym zakresie są zadaniami własnymi gminy. Pozytywnie zaopiniowano też projekt uchwały w sprawie oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w Dakowach Suchych w formie aportu do spółki „Zakładu Gospodarki Komunalnej Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Buku” w celu rozbudowy stacji uzdatniania wody wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

Zaakceptowano też projekt uchwały dotyczący przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Niepruszewie w rejonie ul. Leśnej i drogi wojewódzkiej nr 307. Projekt ten był już omawiany na wcześniejszym wspólnym posiedzeniu komisji, ale wtedy Przewodniczący Komisji Budżetu i Oświaty Tomasz Plewa zgłosił stosowne poprawki, które teraz zostały wprowadzone do projektu uchwały.

Wątpliwości wzbudził projekt uchwały w zakresie nadania nazwy osiedle Linea drodze wewnętrznej w Buku. Radni doszli do wniosku, że nie jest właściwym pomysłem, aby nazwa ulicy była utożsamiana z deweloperem i zobowiązali się, że do Biura Rady prześlą swoje propozycje w tym zakresie.

Pozytywnie zaopiniowano projekt uchwały w zakresie emisji obligacji.

Skarbnik MiG Buk Aleksandra Szajek przedstawiła proponowane zmiany do uchwały budżetowej na 2023 rok oraz Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta i Gminy Buk na lata 2023-2039, które wynikają między innymi z realizacji bieżących zadań i inwestycji, takich jak na przykład zakup wiaty przystankowej wraz z montażem w miejscowości Wysoczka, realizacja zadań „Matematyka i Informatyka motorem do rozwoju oświaty w Mieście i Gminie Buk” czy opracowanie projektu technicznego i koncepcji określającej zakres niezbędnych prac, które są konieczne w celu przebudowy i remontu dachu oraz poddasza budynku Urzędu Miasta i Gminy Buk wraz z robotami towarzyszącymi.

Na wniosek radnych Skarbnik MiG Buk Aleksandra Szajek przygotowała zestawienie kosztów obsługi długu w zakresie obligacji, odsetek od pożyczek z WFOŚiGW przeznaczonych na budowę kanalizacji sanitarnej Niepruszewo ul. Żytnia oraz modernizację oświetlenia drogowego i ulicznego (wymiana na LED na terenie MiG Buk).

Burmistrz zadeklarował też, że na najbliższej komisji Rady MiG Buk przedłoży wniosek o zakup nieruchomości przy ul. Szarych Szeregów w Buku celem wydzielenia trzech mieszkań komunalnych, których gminie przez cały czas brakuje.